IĞDIR REHBERİ:
Iğdır'ın tarihine bir ışık'da GÜREL'den

 Iğdır'ın sözcük anlamı;İyi,büyük,ulu,ünlü ve sahip'tir.Iğdır MÖ.5000-4000 binden beri bir çok medeniyete ev sahipliği ve beşiklik etmiştir.Eski çağlardan beri Saka,Bulgar,Sibir,Hun,Hazar,Peçenek ve Oğuz Türklerinin gelip yerleşip yurt tuttukları bir yerleşim yeri olmuştur.16 yüz yılda Iğdır boyuna ait 43 köy ve etkinlik adı geçmektedir.Bugün bu adlardan ancak 14'ü adlarını koruyabilmiştir.Iğdır boyununa mensup olanların yaşadığı yerler ; Iğdır ili,Kastamonu,Muğla,Adana,Mersin,Niğde,Antalya,Isparta,Burdur,İran'ın Fars bölgesi Kafkasya ve Hazar taraflarında Iğdır boyuna mensup Türklerin yerleştiğini görüyoruz.




1048 Pasinler savaşından sonra Selçuklu yerleşimi başlar.1071 Malazgirt ile kesinlik kazanır.Kayı boyuna mensup Türklerin yerleşip kışladığı batıya göç ederek Osmanlı devletini kurduğunu biliyoruz.Iğdır, Karakoyunlular döneminde 65 yıl kalmış,Karakoyunlu ilçesi adını buradan almıştır.Iğdır 1420 yılında bir ilçe olarak Revan iline tabi oldu.En parlak dönemini Akkoyunlular döneminde sulama kanallarının açılmasıyla her taraf bağ bahçe olmuş en parlak dönemini yaşamıştır.Bölge Osmanlılar ile İranlılar arasında sık savaşın olduğu Revan ilinin 14 kez el değiştiğini görüyoruz.Bölgede kurulan Hanlıkların en güçlüsü olan Revan Hanlığı (1747-1828) yılları arasında 81 yıl sürmüş.Iğdır Revan iline bağlı olarak tarım,hayvancılık ve ticaretle refahın arttığı sosyal yaşamın geliştiği bir yer olmuştur.1828 Çarlık Rusya'nı işgaline düşen Iğdır bu dönemde Sürmeli sancağı olarak 89 yıl Rus işgalinde kaldı.1917-1920 Ermeni çetelerinin terör estirdiği yer olan Iğdır ilimiz 14 Kasım 1920 yılında Türkiye Cumhuriyeti toprağına katıldı.1923 yılında belediye olmuş,1923 yılından 1934 yılına kadar Doğubayazıt iline bağlı bir nahiye merkezi,1934 yılında Tuzluca ile beraber Kars iline bağlanarak ilçe merkezi olmuştur.1992 yılında çıkarılan bir kanunla Karakoyunlu ilçe Iğdır il yapılarak Tuzluca,Karakoyunlu,Aralık ve Merkez ilçe ile beraber 4 ilçe 163 köyü olan bir il merkezi olmuştur.Iğdır'da eskiden Azeri,Kürt,Ermeni ve Yezidi Kürt yaşardı.Günümüzde Azer,Terekeme,Ahıska,Bulgar Göçmeni Türk soydaş ve Kürtler kardeşçe yaşamaktadır.

KARAKOYUNLU : Çok eski çağlardan beri bir yerleşim yeri olarak M.Ö.900-600 yıllarında Urartular döneminde olduğunu görüyoruz.Sonra Kimmerler,Saka,Medler,Persler,Makedonyalılar,Romalılar,Bizanslar,Sasaniler,Araplar,Selçuklular,Moğollar,Karakoyunlu,Timur,Akkoyunlu,Safevi,Osmanlı,İravan Hanlığı,Kaçar,Rus ve Türkiye Cumhuriyetine katılmıştır.Geçiş güzergahında olması,askeri ve siyasi stratejik bir konumda olması sebebiyle bir çok medeniyet ve devletin yönetiminde kalmıştır.1380 yılında Karakoyunlu devleti burayı ellerine geçirdi.65 yıl onların yönetiminde kaldı.İlçe adını Karakoyunlu devletinden aldı.Karakoyunlu devleti 1380-1469 yılları arasında başkenti Tebriz şehri olan Doğu Güney Doğu Anadolu Bölgesi,Kuzey Irak,Güney Kafkasya'da kurulmuş egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

Karakoyunlu devletindeki Türklerin totemi olan koç başlı mezar adeti İslam dinine geçince de devam etmiştir.Bu adet tamamen Türk adeti olup savaşta yiğitlik gösteren genç yaşta şehit olan önemli devlet adamlarına yapılırdı.Bölgede 10 adet koç 360 adet mezar taşlı yer tespit edilmiştir.Koç başlı mezarlarla ilgili çalışma yapılarak koruma altına alınmıştır.1972 yılına kadar Iğdır'ın bir köyü olan Karakoyunlu 1972 yılında Belde oldu.1992 yılında Karakoyunlu Beldesi çıkarılan bir kanunla ilçe merkezi yapılarak Iğdır iline bağlandı.2 mahallesi 18 köyü bulunmaktadır.Karakoyunlu 1886 Çarlık Rusya zamanında yapılan nüfus sayımında kır nüfusunun toplamda 6.987 kişi olduğu merkez nüfusunu ise 1.375 kişi olduğu görülüyor.1935 yılında yani 49 yıl sonra yapılan nüfus sayımında nüfusun 1.094 kişiye düşerek artmadığı gibi 281 kişi azaldığını görüyoruz.Bu olay bize bölgede yaşanan Ermeni vahşeti hakkında bilgi vermektedir.Bugün Karakoyunlu adı ile Kayseri-Sarız,Ordu-Korgan'da 2 mahalle,Tuzluca-Karakoyunlu'da bir köy ve Iğdır ilinde bir ilçenin adı Karakoyunlu'dur.Iğdır merkeze 15 km uzaklıkta olup Iğdır Nahçivan yolu üzerinde,Ermenistan sınır kapısı ve Alican köprüsü bu ilçemiz sınırları içerisindedir.Karakoyunlu ilçesinde çoğunluğu çoğunluk Azeri Türkleri yaşamakta olup,Karakoyunlu insanı vatansever ve yiğittir.

KAÇARDOĞANŞALI KÖYÜ : Kaçar boyuna mensup Türklerin Seyhun nehri kıyılarından Horasan'a Kuzey Azerbaycan Gence ve Karabağ bölgesine oradan da Bozok Yozgat ve Suriye tarafına geçtiğini,15 yüzyılda Emir Timur ve Karakoyunlular tarafından tekrar eski yerlerine taşındığını görüyoruz.Kaçarlar Oğuz-Üçok-Bayat-Kaçar olarak ayrıldığını Kaçarlar Oğuz boyundan olup;Osmanlıları kuran Kayı boyu ile akraba olduğunu,Bayat boyununu Kayı ile kardeş olduklarını görüyoruz.Kaçarlar Develi-Koyunlu (Kovanlı) kolu diye iki kola ayrıldığını aralarında çok çetin mücadeleler geçtiğini,Koyunlu kolunun birliği sağlayarak lider olduğunu görüyoruz.Kaçarlar,Anadolu,Suriye,Irak,İran ve Azerbaycan'ın Türkleşmesinde büyük rol oynayarak öncülük etmişler,bölgede kurulan siyasi ve askeri her yapıda belirleyici ve etkin olmuşlardır.Haçlı ve Moğol saldırılarında ön saf da mücadele etmişlerdir.Kaçarlar 15 yüzyıldan sonra teşkilatçılıkları,disiplini askeri yapıları,kahraman gözü pek oluşları bölgedeki siyasi yapıların oluşumunda ve değişiminde çok etkili olmuşlar.Sefaviler,Zend,Avşar,Karakoyunlu,Akkoyunlu,Azerbaycan Hanlıkları ve Kaçarlar devletlerinde çok etkili ve belirleyici aktörler olmuşlardır.Bölgenin en güçlü Hanlığı İravan Hanlığını 1747-1828 ile Kaçar devletini 1796-1925 yıllarında Kaçarlar kurmuştur.Kaçarlar,İlhanlı hükümdarı Hülagu Han'ın ordusunda etkin görev alarak Hasan Sabah'ın Alamut kalesini düşürmüşlerdir.Safevi devletinin kurulup yıkılmasın da,Avşar ve Zend hanedanının yıkılmasında,Azerbaycan Hanlıkları ve Kaçarlar devletinin kurulmasında öncü görevler üstlenmişlerdir.

Kafkasya ve İran bölgelerinde Türk kültürünün canlanıp diri tutulması varlığını ve etkisin artırması Kaçarlar sayesinde olmuştur.Kuzey ve Güney Azerbaycan bölgelerinde Türklerin etkin olması Azerbaycan ve İran'da Türklerin belirleyici söz sahibi olması,çekinilmesi,yeniliklerde öncü olmaları,Tahran'ın başkent olmasını Kaçar Türkleri sağlamıştır.Kaçarlar Rus saldırılarına da en çok direnip kayıp veren Türk boyu olmuştur.Kaçarlar,6 Ehlibeyt imamında sapkınlık yapan İsmailliler ve kendilerini 12 imam Mehdi yerine koyan Babailer ile çok çetin bir mücadeleye girişerek Ehlibeyit'tin koruyucu ve savunucusu olup;bu yüzden ''İmam başı kesen Kacerliler'' damgasını haksız bir şekilde yemişler.Aslında Kaçarlar Ehlibeyt ve 12 imamı savunmuşlar.

Bizimde mensubu olduğumuz Kaçar boyuna köylülerimiz bugün bulundukları yere gelip Bayatdoğanşalı köyü ile beraber Kaçardoğanşalı köyünü kurarak mensubu olduğu boyun adını kullanmıştır.1590 yılındaki Tahrir defterinde bizim köyün adı ''Kaçar'' olarak geçmektedir.O tarihte Bayat adının geçmemesi ve bizi köyün nüfusunun fazla olması sebebiyele Bayat köyü bizden ayrılmıştır.Bizim köyden ayrılan bir grup Tuzluca Ekerek (Üçkayalar) köyüne,bir grupta Kars merkeze gitmiştir.Kars merkezle irtibat kopmuş ancak Ekerek köyü ile irtibat sağlanmıştır.Köyün adı çeşitli tarihlerde ad değiştirerek Tuğanşalu,Doğanşalu,Kacer,Gacer şekilinde söylene gelmiş 1992 yılında Kaçardoğanşalı adını almıştır.Köyümüzün 1915 Rus nüfus sayımında nüfusu 1.173 kişi olduğu görünüyor.Türkiye Cumhuriyetinin nüfusu 100 yıl içinde 8 kat artmıştır.Köyümüzün nüfusu 105 yıl önce 1.173 olup bunu; 1.173x8 :9384 kişi eder ki şu anda köyde 777 kişi yaşamaktadır.Buda demek ki;8610 kişi köyden göç etmiştir.Yüzde 1200 yani 12 kat nüfus fire vermiştir.

Kaçardoğanşalı köyü verimli sulu tarım arazileri,okumuş,eğitimli,yurt dışı görmüş insanları,hayvancılık ve tarımda öncü olmaları,yurt dışı ve yurt içine yayılmış vatansever,yiğit insanları ile dikkat çekiyor.Köyümüz Ağrı dağına 20 km,Iğdır merkeze 21,Karakoyunlu ilçesine 7 km uzaklıktadır.4 mahallesi mevcuttur.Bığlı Memetli,İbrahim Uşağı,Bağır Uşağı ve Çukur Mahalle.En az 430 yıllık bir yerleşim olup; köyde herkes hemen hemen akraba olduğundan yabancı yoktur.Köyde ilköğretim mevcut olup okuma yazma oranı çok yüksektir.Kaçar insanı şahsına münhasır bir yapısı var.Espirli,şakacı,misafirperver,mert,hoşgörülü,yiğit ve vatanseverdir.Okuma yazmayı seven,gezen,araştıran şair ruhlu insanların mekanıdır.Köyümüz hastaya reçete gibidir.Bir Kacerli ile sohbet et bütün dertlerini unutursun.Köyümüz Ermenistan'a sıfır noktada,İravan şehri çıplak gözle görünüyor.Alican sınır kapısı ve köprüsü Kacerdoğanşalı köyünün batısındaki Gülükharabası mevkiindenki topraklardan geçmektedir.Alagöz dağları ile Ağrı dağı arasında mikro dalga iklime sahip önemli askeri,stratejik bir konuma sahiptir.

Şimdi yukarıda yazılanları kısaca yorumlarsak ilim,ilçem ve köyüm Oğuz boylarına mensup,Iğdır,Karakoyunlu ve Kaçar boylarının adını almıştır.Iğdır 24 Oğuz boyuna mensup bir Türk boyudur.İlçem Karakoyunlular devletini kuran Oğuz boyu Türkmenlerinin adıdır.Bu boydan Dede Korkut ve Şair Fuzuli çıkmıştır.Köyüm Kaçarlar,Beylik,Hanlık ve devlet kurmuş mahir bir Türk boyunun adıdır.Ağrı Dağı'nın yüzde 65'i Iğdır iline aittir.Ağrı Nuh tufanı sonucu Nuh Peygamberin gemisini karaya oturduğu ve insanlığın ve tüm canlı hayatın Iğdır (Sürmeli)'den çoğalıp dünyaya yayıldığı yerdir.Kısacası işin özü;Dağı ile kutsal,bütün medeniyetlere beşiklik ve ev sahipliği yapmış,Anadolu'ya açılan bir kapı geçiş,ili ilçesi,köyü ile tarihi Türk boylarının adını almış dünyada ve Türkiye'de böle bir yer yok.Iğdırlı,Karakoyunlu hele Kaçardoğanşalı köyüne mensup olmak bir ayrıcalık ve bir farklılıktır.Farkı fark etmek için ise farklı olmak lazım.Farkı fark eden tüm Iğdırlı,Karkoyunlu ve Kaçardoğanşalı'lı hemşerilerime yürekler dolusu selam,sevgi ve hürmetlerimi sunarım.Allah'a emanet olun her nerede yaşıyor ve yaşatılıyorsanız.Araştırmacı Tarihçi Rufat GÜREL

Misafir Avatar
İsim
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×

TUZLUCA'YI ENERJİ ŞEHRİ YAPACAĞIZ!
IĞDIR- Tuzluca'nın doğal enerji kaynakları açısından çok zengin potansiyele sahip olduğunu belirten...

Haberi Oku